حسابداری مدیریت یکی از ابزار‌های مهم در مدیریت کسب و کار است. در این نوع حسابداری، اطلاعات مختلف حسابداری یک سازمان تجزیه‌وتحلیل، تفسیر و دسته‌بندی می‌شوند تا به منظوربرنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری و ارزیابی سازمان توسط مدیران مورد استفاده قرار گیرند. این نوع حسابداری به مدیران در بهبود عملکرد سازمان کمک می‌کند و برای محاسبه سود و زیان و وضعیت کلی سازمان اصلی به‌حساب می‌آید. حسابداری مدیریت به فرآیند تجزیه‌وتحلیل، تفسیر و دسته‌بندی اطلاعات مختلف حسابداری یک سازمان گفته می‌شود و به منظور برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری و ارزیابی سازمان توسط مدیر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این حسابداری به‌خاطر تغییر نیاز‌های سازمان‌ها متحول شده و ابزار مهمی در هر شرکتی برای برنامه‌ریزی متناسب با آن شرکت محسوب می‌شود. از جمله نرم‌افزارهای حرفه‌ای که در این حوزه استفاده می‌شود، نرم‌افزارهای حسابداری شرکتی، حسابداری خدماتی، حسابداری بازرگانی، حسابداری پیمانکاری، حسابداری تولیدی و حسابداری ابری می‌باشند.
تفاوت حسابداری مالی و حسابداری مدیریت
حسابداری مالی و حسابداری مدیریت دو شاخه مهم در حوزه حسابداری هستند. این دو نوع حسابداری تفاوت‌های مهمی دارند:
1. حسابداری مالی (Financial Accounting):
- مرتبط با گزارش‌دهی مالی به داخل و خارج از سازمان.
- تجمیع اطلاعات مالی و تهیه صورت‌های مالی مربوط به گذشته.
- استفاده از استانداردها و قوانین حسابداری برای ایجاد تصویر دقیق از وضعیت مالی سازمان.
- تمرکز بر ارزش دارایی‌ها، بدهی‌ها و سود و زیان.
2. حسابداری مدیریت (Management Accounting):
- مرتبط با برنامه‌ریزی، کنترل و تصمیم‌گیری داخلی سازمان.
- تمرکز بر آینده و اهداف داخلی کسب‌وکار.
- استفاده از اطلاعات مالی و غیرمالی برای بهبود عملکرد سازمان.
- ایجاد بودجه، تخمین درآمد و هزینه‌های آینده.
به طور خلاصه، حسابداری مالی بیشتر برای گزارش‌دهی و تجمیع اطلاعات مالی استفاده می‌شود، در حالی که حسابداری مدیریت برای برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری داخلی سازمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اهداف حسابداری مدیریت
حسابداری مدیریت دارای اهداف متعددی است که به مدیران در بهبود عملکرد سازمان کمک می‌کند. در ادامه، به برخی از اهداف حسابداری مدیریت پرداخته‌ایم:
1. کمک در برنامه‌ریزی و شکل‌گیری سیاست‌های آینده:
- حسابداری مدیریت به مدیران کمک می‌کند تا با ترکیب و تحلیل اطلاعات مالی و غیرمالی، تصمیمات بهینه را درباره مسائل مختلف مدیریتی اتخاذ کنند.
- این اهداف به‌روز کردن اطلاعات برای انواع حسابداری مالی، سامان‌دهی سازمان در حسابداری مدیریت، زنجیره افزایش انگیزه در کارمندان، ارزیابی کارایی در انواع حسابداری دولتی و هماهنگی در مدیریت منابع نیز شامل می‌شود.
2. کمک در تفسیر اطلاعات مالی:
- حسابداری مدیریت به مدیران کمک می‌کند تا اطلاعات مالی را به‌خوبی تفسیر کنند و بر اساس آنها تصمیم‌گیری کنند.
3. کمک در کنترل عملکرد:
- این نوع حسابداری به مدیران کمک می‌کند تا عملکرد سازمان را کنترل کنند و از تطابق با استراتژی‌ها و اهداف مطمئن شوند.
4. کمک در سازماندهی:
- حسابداری مدیریت به مدیران کمک می‌کند تا منابع را بهینه مدیریت کنند و سازمان را به‌خوبی سازماندهی کنند.
5. کمک به حل مشکلات استراتژیک کسب و کار:
- این نوع حسابداری به مدیران در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک کمک می‌کند و بهبود کارایی و عملکرد سازمان را فراهم می‌کند.
وظایف حسابدار مدیریت
حسابدار مدیریت نقش مهمی در بهبود عملکرد سازمان دارد. وظایف این نوع حسابداری عبارت‌اند از:
1. پیش‌بینی و تعیین سود و هزینه‌های مربوط به پروژه‌ها:
- تحلیل و پیش‌بینی نتایج مالی پروژه‌ها.
- تخمین هزینه‌ها و سودهای آینده.
2. تجزیه‌وتحلیل شرایط و بهبود عملکرد:
- بررسی و تحلیل اطلاعات مالی و غیرمالی.
- ارائه گزارش‌های دوره‌ای مانند ترازنامه و صورت سود و زیان.
3. شناسایی مشکلات و تصمیم‌گیری در برطرف کردن آنها:
- تشخیص به موقع مشکلات و ارائه راه‌حل‌ها.
- پیش‌بینی وضعیت بازار و عوامل تاثیرگذار بر آن.
4. مدیریت استراتژیک:
- کمک به تصمیم‌گیری‌های استراتژیک سازمان.
5. ارتباط با دیگر اعضای سازمان:
- همکاری با کارکنان اداری و دیگر همکاران.
- نظارت بر تیم‌های فنی و مهندسان حسابداری.
6. تهیه گزارش‌ها و تفسیر صورت‌های مالی:
- تهیه گزارش‌های مربوط به پیش‌بینی‌های مالی و تحلیل بودجه.
7. تحلیل و ارزیابی منابع مالی و بودجه شرکت.
به طور خلاصه، حسابدار مدیریت با تحلیل دقیق اطلاعات مالی و غیرمالی به مدیران در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک کمک می‌کند.