حق بیمه از جمله کسورات قانونی است که به صورت ماهیانه توسط کارفرما پرداخت می شود، که بخشی از آن را از حقوق کارمندان کسر می کند و مابقی را خود کارفرما پرداخت می نماید. تمام کارمندان و کارگران قانونی که در سازمان ها، شرکت های دولتی و خصوصی و ادارات و ... مشغول به کار هستند باید از طرف کارفرما بیمه شوند. در مشاغل عادی مقدار نرخ بیمه ۳۰ درصد از مبلغ حقوق دستمزد هست و این ۳۰ درصد مقداری از آن را کارفرما پرداخت کرده و مابقی از حقوق کارگر کسر می‌گردد از ۲۳ درصد سهم بیمه کارفرما ۲۰ درصد حق بیمه سهم کارفرما هست و ۳ درصد حق بیمه بیکاری می‌باشد. بنابراین در پایان هر ماه کارفرما وظیفه دارد که مطابق با قوانین بیمه حقوق ابتدا مبلغ بیمه سهم کارمندان و کارگران خود را حساب کنند سپس همراه با مبلغ بیمه سهم خود، بیمه حقوق ماهیانه کارمندان را به اداره بیمه پرداخت کند.
مهلت پرداخت حق بیمه توسط کارفرما
کارفرمایان باید تا آخرین روز ماه بعد لیست بیمه کارکنان خودشون حق بیمه و بیماری بیمه بیکاری کارکنان خودشان را به اداره بیمه اعلام کنند و همچنین مبلغ بیمه را پرداخت کنند. کارفایان موظفند که لیست بیمه کارکنان خود را در یک بازه زمانی مشخص برای اداره تامین اجتماعی ارسال کنند اگر کارفرمایی این لیست را در مدت زمان تعیین شده ارسال نکند یا به هر دلیلی لیست از ارائه لیست خود به سازمان بیمه تامین اجتماعی خودداری کند، کارفرما ملزم به پرداخت جریمه می‌باشد. در صورتی که کارفرما حتی یک روز دیرتر لیست بیمه خود را به اداره بیمه ارسال کند باید ۱۰ درصد از مبلغ بیمه آن ماه را به عنوان جریمه پرداخت کند اگر کارفرما لیست بیمه خود را به موقع ارسال کنداما مبلغ آن را پرداخت نکند باید به مقدار دو درصد از مبلغ حق بیمه آن ماه را به عنوان جریمه پرداخت کند.
هم چنین کارفرمایان وظیفه دارند که طبق قانون اداره کار کلیه کارکنان و کارمندان خود را بیمه کنند مطابق ماده ۱۸۳ قانون، کارفرمایانی که بر خلاف مفاد ماده ۱۴۸، از بیمه کردن کارگران خود امتناع کند علاوه بر پرداخت کلیه حقوق متعلق به کارگر ( بیمه سهم کارفرما) به جریمه نقدی معادل ۲ تا ۱۰ برابر حق بیمه محکوم می‌شوند.
مزایای مشمول حق بیمه
موارد مشمول بیمه حقوق مزایایی از قبیل حقوق پایه، اضافه کار، حق سرپرستی، حق مسکن و ایاب و ذهاب هستند که به صورت مستمر به کارگران و کاربندان پرداخت می‌شود در نتیجه شامل بیمه بوده است و بر رویی مبلغ بیمه کارمند اثرگذار هستند.
مزایای مشمول حق بیمه عبارتند از :
مزد حقوق و دستمزد
مزایای شغلی مستمر فوق العاده
بابت اضافه کار
شیفت کاری
کار در شب و کشیک فوق العاده
حق مربوط به حضور در جلسات فوق العاده برای کارهای سخت و زیان آور
مزد بابت روزهای تعطیلی و مرخصی
کمک هزینه مسکن
پاداش مستمر
هزینه مربوط به ایاب و ذهاب کارکنان که به صورت ماهیانه پرداخت می‌شود
دستمزد کارکنانی که به صورت کارمزدی مشغول به کار هستند
دستمزد کارآموزان در صورتی که به آنها در حین یادگیری و آموزش حقوق پرداخت می‌شود
فوق العاده بدی آب و هوا
حق ثابت
محرومیت از تسهیلات زندگی
حق افزایش بهره‌وری تولید
فوق العاده محل خدمت
حق تولید
فوق العاده مرزی
حق کمیسیون فروش
فوق العاده شرایط محیط کار
جمعه کاری
فوق العاده کشیک
جیره نقدی
فوق العاده جذب
مزایای نقدی
حق مدیریت
پول صبحانه
مزایای تولید
حق خزانه
حق سرایداری
حق حسابرسی
حق پاسداری
کارمزد
فوق العاده محل خدمت
پول اتوبوس غیر از خرج جدید
حق نمایندگی بیمه
فوق العاده سیاری
مزایای ارزی
حق آنکال
حق خواروبار
حق آکورد
حق امضا
فوق العاده کیلومتری
حق باجه
حق مشاوره
حق ترانسپورت و سرویس
پول جارو
حق دیپلم
سایر مزایای نقدی به قیمت تمام شده
برودت بدی آب و هوا سرد خانه
مسکن با اثاثیه
حق فنی
مسکن بدون اثاثیه
حق انبارداری
اتومبیل اختصاصی با راننده
حق شیفت
اتومبیل اختصاصی بدون راننده
حق یک وعده غذا
عیدی سالانه یا پاداش آخر سال
حق پول ناهار و شام
فوق العاده و اشتغال خارج از کشور
فوق العاده نگهبانی
اشتغال مامورین در خارج از مرکز
حق العمل کار فوق العاده کشیک
مزایای غیر مشمول بیمه حقوق
این مزایا شامل بیمه نبوده و تاثیر بر روی بیمه حقوق فرد بیمه شده نمی‌گذارند، اما باید در لیست حقوق برای سازمان تامین اجتماعی ارسال شود.
مزایای غیر مشمول بیمه عبارتند از:
بازخرید مربوط به ایام مرخصی
هزینه عائله مندی
پرداختنی‌های عیدی
هزینه‌های سفر و ماموریت فوق العاده
مابه التفاوتی که به ازای کمک هزینه مسکن و خواربار در ایام بیماری پرداخت می‌شود.
پاداش نهضت سوادآموزی
حق التضمین
مزایایی که برای پایان کار پرداخت می‌شود.
خسارت‌های مربوط به اخراج از کار
پاداش‌های مربوط به افزایش تولید در شرایطی که بیشتر از حقوق ۲ ماه در طول سال پرداخت نشود.
حق شیر
پاداش افزایش تولید
کسر صندوق و پاداش آخر سال
غیر از موارد بیان شده هر پرداختی که به کارمندان صورت بگیرد از جمله حق ایاب و ذهاب، هزینه تلفن، حق غذا و سرپرستی و غیره چنانچه پرداخت‌ها به صورت رسمی وارد فیش بیمه شده شود، این موارد مشمول بیمه می‌شود.
معافیت های حق بیمه سهم کارفرما
برخی از کارگاه‌ها که در حال حاضر تعداد آنها به ۱۳ صنف می‌رسد با توجه به قانون معافیت حق بیمه سهم کارفرما از معافیت حق بیمه سهم کارفرما تا میزان ۵ کارگر برخوردار هستند. در واقع حق بیمه سهم کارفرمای اینگونه کارگاه‌ها را دولت پرداخت می‌نماید اما باید به این نکته توجه کرد که لیست دستمزد و حق بیمه مربوطه را در مهلت مقرر به سازمان تامین اجتماعی تسلیم نمایند.
فعالیت‌های تولیدی صنعتی و فنی زیر مشمول معافیت حق بیمه سهم کارفرما تا ۵ نفر کارگر می‌باشند:
آلومینیوم سازی و خم کاری
اتاق سازی ماشین
آهنگری، فلز تراشی، حلبی سازی، تراشکاری
انواع بافندگی
پرورش ماهی
پرورش و نگهداری دام و ماکیان
ساخت و تعمیرات انواع پمپ آب
تولید گازهای صنعتی و طبی و وسایل آتش نشانی
ترازو، قاپان و باسکول سازی
تولید کنندگان تابلوهای فشار ضعیف و قوی برق
شرکت‌های تعاونی تولیدی وابسته به ارگان‌های دولتی نظیر گسترش خدمات تولیدی و عمرانی کشور که فعالیت‌های آنها جنبه تولیدی، صنعتی و فنی دارد.
چاقو سازی
تولید انواع چراغ‌های خوراک پزی
چاپخانه مانند چاپ، حروف چینی، گراور سازی، کلیشه سازی لیتوگرافی و انواع صحافی
خبازی
انواع دوزندگی غیر از کلاه‌دوزی چادر دوزی لحاف دوزی اتومبیل درب و پنجره سازی
ریخته‌گری
سراجی شامل کیف و چمدون و کمربندسازی و ساک
سماورسازی
صابون پزی
کارگاه‌های صنایع دستی کارگاه‌های صنایع روستایی که فعالیت اون‌ها جنبه تولیدی صنعتی و فنی داشته باشد.
فخاری
قالب زنی
تولید کنندگان قفل
کاشی‌سازی و سرامیک سازی
تولید کفش (کفاشی)
ساخت و تولید انواع مخازن
موزاییک سازی (بلوک سازی)
سازندگان میز، صندلی، کمد و قفسه کابینت آشپزخانه
ساخت و تولید انواع ماشین آلات کشاورزی و وسایل و ادوات مربوط به تعمیرات آنها
معادن سطح الارضی جنبه کارگاهی دارند
نمدمالی
یخدان سازی
شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی روستایی و کشاورزی که جنبه تولیدی صنعتی و فنی داشته باشد و واحدهای تولیدی کشاورزی
ناشرین و موسسات انتشاراتی
کارکنان شناورهای باری و صیادی در استان‌های جنوب کشور