استانداردهای حسابداری شامل مجموعه‌ای از اصول و قوانین حسابداری می‌باشد که سازمان‌ها برای تداوم حیات تجاری خود و همچنین مداوم بودن رویدادها و معاملات مالی باید از آن‌ها تبعیت کنند و مطابق استانداردها عمل نمایند. استانداردهای ایران با استانداردهای بین المللی دارای تفاوت‌هایی می‌باشد که به خاطر سیاست‌های مالی و حسابداری کشور است.

استاندارد های حسابداری

استاندارد حسابداری مجموعه‌ای از اصول، استانداردها و رویه‌های مشترک است که می‌توان آن‌ها را به عنوان معیار و اساس نحوه حسابداری به حساب آورد. در واقع این اصول، همچون قوانین و مقرارتی هستند که به حسابدارها می گویند باید چگونه کار حسابداری را انجام دهند. وجود این استانداردها باعث می‌شود تا همه گزارش‌های مالی معیارهای یکسانی داشته باشند و در کل کشور به یک شکل انجام گیرد. چنانچه معیار اصولی برای حسابرسی سازمان ها و شرکت ها وجود نداشته باشد، سازمان ها و شرکت ها در امور مالی خود شکست خورده و دچار مشکلات فراوانی  خواهند شد. به طور مثال اگر استانداردهای حسابداری برای تعیین حقوق کارمندان نبود، نارضایتی کارمندان شرکت روزبه روز افزایش می یافت و این نارضایتی تا مرز ورشکست شدن شرکتها پیش می رفت. در واقع برای هر مفهوم مالی، یک رویه و قانون مشخص وجود دارد تا حسابدار بر اساس آن از هرگونه چالش و مشکل در مسائل مالی سازمان جلوگیری نماید.

مزیت های استاندارد های حسابداری

به طور کلی اگر بخواهیم مزیت‌های استانداردها را بیان کنیم، می‌توانیم به افزایش دقت و شفاف شدن گزارش‌های مالی، بالا رفتن قابلیت مقایسه در تهیه صورت سود و زیان و صورت‌های مالی اشاره کنیم.

 مورد دیگری که در مورد استانداردها باید بدانید اهدافی است که دنبال می‌کنند. هیچ یک از استانداردها بدون هدف خاصی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. دانستن اهداف استانداردهای حسابداری به شما کمک می‌کند که بدانید در کدام مسیر قرار گرفته‌اید و به دنبال کدام خواسته و نیاز سازمان باید حرکت کنید. به عبارت ساده‌تر اهداف استانداردها، سازمان و موسسه شما را به مسیر درستی سوق می‌هد.

در حسابداری روش ها و اصول خاصی وجود داد که هر حسابداری باید به آن مسلط شود و این  روش ها را باید در امور مالی سازمان خود در نظر بگیرد.این استاندارد ها در واقع اصول اساسی و اصلی حسابداری را تعیین نموده و مثل نقشه راهنما به حسابداران یاری می دهند تا حسابدار بتواند بدون مشکل ی حسابرسی ها را انجام نماید. حسابدارن باید تمامی گزارشات مالی خود را براساس اسن استاندارد های حسابداری انجام دهند در غیر این صورت گزارشات پذیرفته نخواهند شد و مجددا  باید تنظیم گردد.

اهداف استاندارد های حسابداری

دستیابی و افشای صحیح اطلاعات سازمان

دستیابی به روش های ارزش گذاری دارایی ها

آگاهی از خط مشی های حسابداری

ارائه ی فرم یکسان برای تهیه صورت های مالی

درک و استفاده از روش های حسابداری

اهمیت استاندارد های حسابداری

ارائه ی اطلاعات دقیق به وسیله ی گزارشات مالی توسط حسابداران

اخذ تصمیمات مهم و درست تجاری بر اساس گزارشات مالی

افزایش اطمینان یک تجارت یا کسب و کار از طریق صورت های مالی و ...

افزایش اعتماد سرمایه گذاران در بازار رقابتی پیش رو و اعتماد از سلامت مالی سازمان

انواع استاندارد های حسابداری

استاندارد های عمومی : حسابرسی می تواند خود را به عنوان یک حسابدار مستقل معرفی کند که از انجمن های معتبر مدرک تحصیلی تهیه کند. این حسابدار باید از همه نظر مستقل باشد و حتی در ظاهر خود هم این مستقل بودن را  اثبات کند.

استاندارد های حسابداری میدانی : حسابرسی که بر اساس مهم‌ترین استانداردهای حسابداری کار می‌کند، باید بتواند یک برنامه‌ریزی خوب برای سایر همکاران خود در نظر بگیرد و  به نوعی یک برنامه نظارتی مطمئن ایجاد کند تا افراد از وظایفی که بر عهده‌شان محول شده مطلع شوند. حسابدار همچنین باید از سیستم کنترل داخلی استفاده کند تا هیچ سوءاستفاده مالی در شرکت رخ ندهد.

استانداردهای حسابرسی گزارشگری: بعد از اینکه حسابدار توانست مدارک کافی و مستنداتی را جمع‌آوری کند، توانایی ارائه گزارش نهایی را خواهد داشت. استانداردهای حسابرسی گزارشگری کمک‌های زیادی در جهت بررسی امور مالی به شرکت‌ها می‌کنند.

در حال حاضر 43 استاندارد حسابداری در کشور ایران برای حسابرس‌ها وجود دارد که تعدادی از آن‌ها جزو مهم‌ترین قوانین برای حسابداران بوده و باید در انجام امور مالی آن‌ها را در نظر بگیرند.

استاندارد شماره 1: نحوه ارائه صورت‌های مالی

استاندارد حسابداری شماره 1، مبنای ارائه صورت‌های مالی با مقاصد عمومی را مقرر می‌کند تا از قابل‌مقایسه بودن آن با صورت‌های مالی دوره‌های قبل واحد تجاری و نیز با صورت‌های مالی سایر واحدهای تجاری اطمینان حاصل شود. این استاندارد، الزامات کلی درباره ارائه صورت‌های مالی، رهنمودهایی درباره ساختار و حداقل الزامات مربوط به محتوای آنها را تعیین می‌کند.

استاندارد شماره 2: صورت جریان‌های نقدی

اطلاعات مربوط به جریان‌های نقدی واحد تجاری، در فراهم‌آوردن مبنایی برای ارزیابی توانایی واحد تجاری در ایجاد نقد و معادل‌های نقد و نیازهای واحد تجاری در استفاده از جریان‌های نقدی مزبور، برای استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی مفید است. اتخاذ تصمیمات اقتصادی توسط استفاده‌کنندگان، مستلزم ارزیابی توانایی واحد تجاری در ایجاد نقد و معادل‌های نقد و زمان‌بندی و اطمینان از ایجاد آن است.

هدف از این استاندارد، تدوین الزاماتی برای ارائه اطلاعات درباره تغییرات تاریخی نقد و معادل‌های نقد واحد تجاری از طریق صورت جریان‌های نقدی است که در آن، جریان‌های نقدی هر دوره بر حسب فعالیت‌های عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی طبقه‌بندی می‌شود.

استاندارد شماره 3: درآمد عملیاتی

درآمـد عملیاتی عبـارت است از درآمدی کـه از فعالیت‌های اصلی و مستمر واحد تجاری حاصل می‌گردد و با عناوین مختلفی از قبیل فروش، حق‌الزحمه، سود تضمین شده، سود سهام و حق امتیاز مورد اشاره قرار می‌گیرد.

مبحث اصلی در حسابداری درآمد عملیاتی عمدتاً معطوف به تعیین زمان شناخت درآمد عملیاتی است. درآمد عملیاتی زمانی شناسایی می‌شود که شواهد کافی مبنی‌بر وقوع یک جریان آتی ورودی منافع اقتصادی وجود داشته باشد (جریان منافع اقتصادی مرتبط با درآمد عملیاتی به درون واحد تجاری محتمل باشد) و این منافع را بتوان به‌گونه‌ای اتکاپذیر اندازه‌گیری کرد.

استاندارد شماره 4: ذخایر، بدهی‌ها و دارایی‌های احتمالی

هدف استاندارد حسابداری شماره 4 اطمینان از به‌کارگیری معیارهای شناخت و مبانی اندازه‌گیری مناسب در مورد ذخایر، بدهی‌های احتمالی و دارایی‌های احتمالی و نیز افشای اطلاعات کافی در یادداشت‌های توضیحی برای درک بهتر ماهیت، زمان‌بندی و مبلغ آنها توسط استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی است.

استاندارد شماره 8: حسابداری موجودی مواد و کالا

استاندارد حسابداری شماره 8، نحوه ارزشیابی و انعکاس موجودی مواد و کالا در صورت‌های مالی را تشریح می‌کند و موارد زیر را در برنمی‌گیرد:

الف. کار در جریان پیشرفت پیمان‌های بلندمدت (رجوع شود به استاندارد حسابداری شماره 9 با عنوان ” حسابداری پیمان‌های بلندمدت“).

ب‌. ابزارهای مالی پیچیده.

ج‌. موجودی محصولات جنگلی و معدنی در مواردی که این اقلام در صنایع مربوط به خالص ارزش فروش اندازه‌گیری می‌شود.

د . تولیدات کشاورزی در زمان برداشت و دارایی‌های زیستی غیرمولد مربوط به فعالیت کشاورزی.

استاندارد شماره 9: حسابداری پیمان‌های بلندمدت

هدف استاندارد حسابداری شماره 9 تجویز نحوه حسابداری درآمدها و هزینه‌های مرتبط با پیمان‌های بلندمدت در صورت‌های مالی پیمانکار است. به دلیل ماهیت فعالیت موضوع پیمان‌های بلندمدت، تاریخ شروع پیمان و تاریخ تکمیل آن معمولاً در دوره‌های مالی متفاوتی قرار می‌گیرد؛ بنابراین، مسئله اصلی در حسابداری پیمان‌های بلندمدت، تخصیص درآمدها و هزینه‌های پیمان به دوره‌هایی است که در آن دوره‌ها عملیات موضوع پیمان اجرا می‌شود. این استاندارد معیارهای شناخت مندرج در مفاهیم نظری گزارشگری مالی را جهت تعیین زمان شناخت درآمد و هزینه‌های پیمان به‌عنوان اقلام صورت سود و زیان بکار می‌گیرد. این استاندارد همچنین، رهنمودهایی را برای اعمال این معیارها ارائه می‌کند.

استاندارد شماره 11: دارایی‌های ثابت مشهود

هدف استاندارد حسابداری شماره 11، تجویز نحوه حسابداری دارایی‌های ثابت مشهود است تا استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی بتوانند اطلاعات مربوط به سرمایه‌گذاری واحد تجاری در این دارایی‌ها و تغییرات آن را تشخیص دهند. موضوعات اصلی در حسابداری دارایی‌های ثابت مشهود عبارت از شناخت دارایی، تعیین مبلغ دفتری آن و شناخت هزینه استهلاک و زیان کاهش ارزش دارایی است.

استاندارد شماره 13: حسابداری مخارج تأمین مالی

هدف استاندارد حسابداری شماره 13، تجویز نحوه عمل حسابداری مخارج تأمین مالی است. بر اساس این استاندارد، مخارج تأمین مالی عموماً بلافاصله به‌عنوان هزینه دوره شناسایی می‌شود، به‌استثنای مواردی که این مخارج به‌حساب دارایی واجد شرایط منظور می‌گردد.

استاندارد شماره 15: حسابداری سرمایه‌گذاری‌ها

استاندارد حسابداری شماره 15  به نحوه حسابداری سرمایه‌گذاری‌ها و الزامات افشای اطلاعات مربوط می‌پردازد. حسابداری سرمایه‌گذاری در کلیه واحدهای تجاری باید طبق الزامات این استاندارد انجام شود. این استاندارد نحوه حسابداری سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری فرعی و وابسته در صورت‌های مالی تلفیقی را تعیین نمی‌کند لیکن در خصوص نحوه حسابداری سرمایه‌گذاری‌های پیش‌گفته در صورت‌های مالی واحد تجاری اصلی کاربرد دارد مگر در مواردی که در استانداردهای حسابداری مربوط به سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری فرعی و وابسته نحوه عمل دیگری تجویز شده باشد.

استاندارد شماره 16: آثار تغییر در نرخ ارز

هدف استاندارد حسابداری شماره 16 این است که تسعیر معاملات ارزی و عملیات خارجی به نحوی صورت گیرد که نتایج آن عموماً با آثار تغییرات نرخ ارز بر جریان‌های وجوه نقد واحد تجاری و ارزش ویژه آن هماهنگی داشته باشد و این اطمینان را ایجاد کند که صورت‌های مالی تصویری مطلوب از نتایج عملکرد ارائه می‌دهد. همچنین، صورت‌های مالی تلفیقی، نتایج مالی و ارتباط اقلام را به‌گونه‌ای که در صورت‌های مالی ارزی قبل از تسعیر نشان داده شده است، منعکس کند.

استاندارد شماره 22: گزارشگری مالی میان‌دوره‌ای

هدف استاندارد حسابداری شماره 22 تعیین حداقل محتوای گزارش مالی میان‌دوره‌ای و تعیین اصول شناخت و اندازه‌گیری قابل‌اعمال در تهیه صورت‌های مالی کامل یا فشرده میان‌دوره‌ای است. گزارش مالی میان‌دوره‌ای به‌موقع و قابل‌اتکا، اطلاعات مفیدی در رابطه با توان کسب سود و ایجاد جریان‌های نقدی، شرایط مالی و نقدینگی واحد تجاری برای سرمایه‌گذاران، اعتباردهندگان و سایر استفاده‌کنندگان فراهم می‌آورد.

استاندارد شماره 30: سود هر سهم

هدف استاندارد حسابداری شماره 30، تجویز ضوابط تعیین و ارائه سود هر سهم، به‌منظور بهبود قابلیت مقایسه عملکرد واحدهای تجاری مختلف در یک دوره گزارشگری و مقایسه عملکرد یک واحد تجاری در دوره‌های گزارشگری مختلف است. اگرچه به دلیل کاربرد رویه‌های حسابداری متفاوت در تعیین سود، اطلاعات مربوط به سود هر سهم محدودیت‌هایی دارد بااین‌حال ثبات رویه در تعیین مخرج کسر در محاسبات مربوط به سود هر سهم، گزارشگری مالی را بهبود می‌بخشد؛ بنابراین تأکید اصلی این استاندارد بر مخرج کسر در محاسبه سود هر سهم است.

استاندارد شماره 34: رویه‌های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اشتباهات

هدف استاندارد حسابداری شماره 34، تجویز معیارهای انتخاب و تغییر رویه‌های حسابداری، و نیز نحوه عمل حسابداری و افشای تغییر در رویه‌های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اصلاح اشتباهات است. هدف این استاندارد، بهبود مربوط بودن و قابلیت اتکای صورت‌های مالی واحد تجاری، و قابلیت مقایسه صورت‌های مالی در طول زمان و با صورت‌های مالی سایر واحدهای تجاری است.

استاندارد شماره 35: مالیات‌بردرآمد

استاندارد حسابداری شماره 35، واحد تجاری را ملزم می‌کند که آثار مالیاتی معاملات و سایر رویدادها را به همان شیوه‌ای به‌حساب منظور کند که آن معاملات و رویدادها به‌حساب گرفته می‌شوند؛ بنابراین، در مورد معاملات و سایر رویدادهای شناسایی‌شده در صورت سود و زیان، هرگونه آثار مالیاتی مربوط نیز در صورت سود و زیان شناسایی می‌شود. آثار مالیاتی معاملات و سایر رویدادهای شناسایی‌شده در صورت سود و زیان جامع یا به طور مستقیم در حقوق مالکانه، به ترتیب در صورت سود و زیان جامع یا به طور مستقیم در حقوق مالکانه شناسایی می‌شود. همچنین در ترکیب‌های تجاری، شناسایی دارایی‌های مالیات انتقالی و بدهی‌های مالیات انتقالی، مبلغ سرقفلی ناشی از آن ترکیب تجاری یا مبلغ سود شناسایی‌شده در خرید زیر قیمت را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

استاندارد شماره 37: ابزارهای مالی، افشا

هدف استاندارد حسابداری شماره 37، الزام واحدهای تجاری به افشای اطلاعاتی در صورت‌های مالی است تا استفاده‌کنندگان بتوانند موارد زیر را ارزیابی کنند:

الف. اهمیت ابزارهای مالی برای وضعیت مالی واحد تجاری؛

ب. ماهیت و میزان ریسک‌های ناشی از ابزارهای مالی که واحد تجاری طی دوره و در پایان دوره گزارشگری در معرض آنها قرار دارد و نحوه مدیریت این ریسک‌ها توسط واحد تجاری.