نوبت کاری چیست
مشاغلی مانند بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها، شرکت‌های تولیدی، پشتیبانی برخی از شرکت‌ها که امکان تعطیلی در آنها وجود ندارد، کارکنان به صورت نوبتی در محل حاضر می‌شوند. این مشاغل را نمی‌توان به عنوان مشاغل عادی معرفی کرد و افراد مختلفی در ساعت‌های عصر و شب در این کار باید مشغول به فعالیت باشند به این مشاغل، مشاغل نوبت کار گفته می‌شود. این مشاغل به دلیل فشار بیشتری که به فرد وارد می‌شود، سبب شده که در قانون کار برای آنها مبلغ بیشتری به عنوان حقوق و دستمزد در نظر گرفته شود.
انواع نوبت کاری
بر اساس قانون کار در شبانه روز سه شیفت کاری وجود دارد که ۲۴ ساعت شبانه روز را به سه بازه زمانی ۸ ساعته تقسیم می نماید که شامل شیفت صبح، شیفت عصر و شیفت شب می‌باشد. که همان گونه که گفته شد در هر کدام از این بازه‌های زمانی حقوق و مزایای مشخص و متفاوتی با کارمندهای عادی دارند.
نوبت کاری صبح و عصر
به کسانی اختصاص دارد که علاوه بر شیفت صبح به طور مشخص و ثابت در شیفت عصر نیز فعالیت می‌کنند. مانند کارمندی که یک هفته در نوبت کاری صبح و یک هفته در نوبت کاری عصر مشغول به کار باشد و این چرخه تکرار شود و یا کارگری که ۷ روز در نوبت کاری صبح و ۵ روز در نوبت کاری عصر مشغول به کار باشد تا این چرخه تکرار شود.
نوبت کاری صبح و شب
در این نوبت کاری کارگران در دو نوبت صبح و شب به صورت دوره‌ای و چرخشی به کار مشغول می‌شوند به طور مثال کارگری که ۱۰ روز را در شیفت صبح و ۱۰ روز بعدی را در شیفت شب مشغول به کار است و این چرخه تکرار شود.
نوبت کاری عصر و شب
در این نوع از نوبت کاری کارمند برای یک دوره مثلاً ۷ روز در نوبت عصر و ۷ روز را در شیفت شب مشغول فعالیت خواهد شد. این نوبت کار با توجه به مشقت و سختی که فرد متحمل می‌شود به او ۲۲ و نیم درصد حقوق و مزایای بیشتری تعلق خواهد گرفت.
نوبت کاری صبح عصر و شب
در این نوبت کاری کارگران در شیفت‌های نوبتی و تکراری در شیفت‌های صبح، عصر و شب مشغول به کار هستند به طور مثال یک کارگری ۱۰ روز در شیفت کاری صبح ۱۰ روز در شیفت کاری است و ۱۰ روز در شیفت کاری شب فعالیت می‌کنند. دو سوم فعالیت زمان این افراد در شیفت صبح و عصر می‌باشد و سختی کمتری از دو دسته قبل متحمل می‌شود به همین دلیل میزان دستمزد حقوق آنها از دو دسته قبلی کمتر است. در قانون کار برای آنها ۱۵ درصد دستمزد و مزایای بیشتر نسبت به کارگران عادی در نظر گرفته شده است.
نحوه محاسبه حقوق نوبت کاری
در محاسبه حقوق نوبت کاری باید به حقوق و دستمزد آن سال توجه نمود.
محاسبه نوبت کار صبح و عصر
میزان حقوق یک ساعت فرد ضرب در ساعت کاری و به علاوه ۱۰ درصد اضافه به دلیل سختی کار
محاسبه نوبت کار صبح و شب
میزان حقوق یک سطح فرد ضربه در ساعت کاری به علاوه ۲۲.۵ درصد اضافه به دلیل سختی کار
محاسبه نوبت کار عصر وشب
میزان حقوق یک ساعت فرد ضرب در ساعت کاری به علاوه ۲۲.۵ درصد اضافه به دلیل سختی کار
محاسبه نوبت کاری صبح، عصر شب
میزان حقوق یک ساعت فرد ضرب در ساعت کاری به علاوه ۱۵ درصد اضافه به دلیل سختی کار
کارگرانی که به صورت ۲۴ ساعت کار و ۲۴ یا ۴۸ ساعت استراحت می‌نمایند و ساعت شروع به کار آنها در طول ماه گردش ندارد نوبت کار محسوب نمی‌گردد و کار مختلط محسوب می‌شود و و به این کارگران جهت هر ساعت کار در شب ،۳۵ درصد اضافه بر مزد ساعت کار عادی تعلق خواهد گرفت.
اضافه کاری کارگران نوبت کاری
در صورتی که میزان کارکرد ماهیانه کارگر از میزان ساعتی که موظف به کار بوده افزایش پیدا کند، به آن کارگر اضافه کاری تعلق خواهد گرفت.
مزایا و معایب نوبت کاری
مزایای نوبت کاری دست یافتن به حقوق بیشتر نسبت به کارگران نیست که به صورت عادی مشغول به کار می‌باشند، در واقع یکی از فواید قابل توجه نوبت کاری تفاوت حقوق آن می‌باشد.
از معایب نوبت کاری به بی‌خوابی، خستگی، افزایش استفاده از داروها و کافئین‌ها، کاهش راندمان کاری در طول شب و به طور کلی تحمل فشار بیشتر توسط کارگر می‌توان اشاره کرد.
محاسبه عیدی و سنوات پاداش
نوبت کاری بر اساس قانون کار ابلاغی مزایا و فوق العاده نوبت‌کاری جز دستمزد کارگران محسوب نمی‌شود. محاسبه عیدی و پاداش و سنوات کارگران نوبت کار، همانند کارگران معمولی محاسبه خواهد شد.
مرخصی کارگران نوبت کاری
مرخصی کارگران نوبت کاری به این علت که ساعت کاری آنها بیشتر از ساعت کاری عادی بوده و از ۸ ساعت در روز بیشتر می‌شود، متفاوت است. مرخصی کارگران نوبت‌کاری به طور روزانه محاسبه نمی‌شود. برای محاسبه مرخصی در نوبت کاری باید ساعت روزهایی که کارگر به مرخصی رفته را با هم جمع نمود و بر ۷ ساعت و ۲۲ دقیقه تقسیم کرد تا روزهای مرخصی کارگر محاسبه شود. کارگران نوبت کار همانند کارگران عادی حق استفاده از تعطیلات رسمی را با استفاده از مزد را دارند. اگر روزهای کاری کارگران با ایام تعطیلات رسمی مصادف شود، جهت هر ساعت کاری علاوه بر مزد هر ساعت کار عادی بایستی ۴۰ درصد به عنوان اضافه کار به کارگر پرداخت شود.