معاملات فصلی گزارشی از اطلاعات کلیه مراودات مالی و پولی مودیان مشمول و هویت طرف مقابل آنها است که بر اساس ماده 169 قانون مالیاتهای مستقیم باید به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه شود. معاملات فصلی به معنای گزارش دادن اطلاعات مربوط به خرید و فروش و سایر مراودات مالی و پولی مودیان مالیاتی در هر فصل سال است. این گزارش به سازمان امور مالیاتی کمک می‌کند تا درآمد واقعی مودیان را تشخیص دهد و از فرار مالیاتی جلوگیری کند. همچنین این گزارش به مودیان امکان می‌دهد تا از مزایای مالیاتی مانند تسهیلات و تخفیفات بهره‌مند شوند. بنابراین، معاملات فصلی اهمیت زیادی در نظام مالیاتی کشور دارد.
برخی از نکات مهم در مورد معاملات فصلی عبارتند از:
- مشمولین ارسال معاملات فصلی شامل اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع قانون مالیاتهای مستقیم هستند.
- معاملاتی که باید در گزارش فصلی ثبت شوند شامل خرید، فروش، قرارداد، صادرات، واردات، حق العملکاری، پیمانکاری، فعالیتهای ساخت و پیش فروش املاک، قرارداد اجاره و سایر معاملات مشابه هستند.
- معاملاتی که معاف از ارسال معاملات فصلی هستند شامل موارد مذکور در فصل 5 آیین‌نامه اجرایی موضوع تبصره (3) ماده 169 اصلاحی31/04/1394قانون مالیاتهای مستقیم هستند.
- عدم ارسال صورت معاملات فصلی یا ارسال ناقص یا نادرست آن مشمول جرائم و مجازات‌های مقرر در قانون مالیاتهای مستقیم می‌شود.
- برای تهیه و ارسال معاملات فصلی باید از سامانه معاملات فصلی سازمان امور مالیاتی کشور استفاده کرد.
با توجه به قانون مالیاتهای مستقیم، اشخاص زیر مشمول ارسال گزارش فصلی معاملات می‌شوند:
صاحبان مشاغلی که مکلف به ثبت فعالیتهای شغلی خود در دفاتر روزنامه و کل موضوع قانون تجارت هستند.این شامل دارندگان کارت بازرگانی، واردکنندگان، صادرکنندگان، کارخانه‌ها، واحدهای تولیدی، بهره‌برداران معادن، مؤسسات حسابرسی، حسابداری و دفترداری، ارائه‌دهندگان خدمات مدیریتی، مشاوره‌ای، انفورماتیک، رایانه‌ای، آموزشگاه‌های آزاد، مدارس غیرانتفاعی، دانشگاه‌ها، مراکز آموزش عالی، هتل‌ها، بیمارستان‌ها، زایشگاه‌ها، آسایشگاه‌ها، درمانگاه‌ها و خانه‌های سالمندان می‌شود.
صاحبان مشاغل مشمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده: این شامل صاحبان مشاغلی است که نوع کار یا حجم فعالیت آنها جزو گروه اول ماده ۲۲ آیین نامه اجرای ماده ۹۵ قانون محسوب می‌شوند.
به منظور ارسال گزارش فصلی، این اشخاص می‌بایست فهرست معاملات خود را پس از پایان هر فصل به‌صورت الکترونیکی از طریق پورتال سازمان امور مالیاتی تحویل دهند.
در گزارش معاملات فصلی چه مواردی باید ذکر گردد:
در گزارش فصلی معاملات، شما باید معاملات زیر را ذکر کنید:
معاملات خرید و فروش کالاها و خدمات: این شامل تمام معاملات خرید و فروش کالاها و خدماتی است که در دوره‌ی مورد نظر انجام شده‌اند. اطلاعات مربوط به نوع کالا یا خدمت، مبلغ معامله، تاریخ و ساعت انجام معامله، نام و شماره‌ی مالیاتی طرف مقابل و سایر جزئیات مرتبط باید در گزارش شما درج شود.
معاملات مالی و بانکی: این شامل تمام معاملات مالی و بانکی مانند واریز و برداشت از حساب‌ها، انتقال وجه، چک‌ها، سفته‌ها و سایر معاملات مالی است.
معاملات املاک و مستغلات: اگر شما دارای ملکی هستید و در طول دوره‌ی مورد نظر معامله‌ای مرتبط با آن انجام داده‌اید، باید اطلاعات مربوط به ملک، قیمت معامله، تاریخ و ساعت انجام معامله و سایر جزئیات مشابه را در گزارش خود ذکر کنید.
معاملات سهام و اوراق بهادار: اگر شما در بورس سهام فعالیت دارید یا سهامی را خرید یا فروخته‌اید، باید اطلاعات مربوط به نام شرکت، تعداد سهام، قیمت معامله، تاریخ و ساعت انجام معامله و سایر جزئیات مشابه را در گزارش خود درج کنید.
معاملات ارزی و تبادلات بین‌المللی: اگر شما در تبادلات ارزی و تجارت بین‌المللی فعالیت دارید، باید اطلاعات مربوط به نوع ارز، مبلغ معامله، تاریخ و ساعت انجام معامله و سایر جزئیات مشابه را در گزارش خود ذکر کنید.
به علاوه، هر گونه تغییرات در اطلاعات مالی و معاملات باید در گزارش شما به‌روزرسانی شود.
موارد معاف از ثبت گزارش معاملات فصلی
با توجه به قانون مالیاتهای مستقیم، موارد زیر از ثبت در گزارش فصلی معاف هستند:
حقوق و دستمزد: حقوق و دستمزد پرداختی موضوع فصل سوم از باب سوم قانون مالیاتهای مستقیم در معاملات فصلی ثبت نمی‌شود.
معاملات بانکی و مالی: معاملات مالی و بانکی مانند واریز و برداشت از حساب‌ها، انتقال وجه، چک‌ها، سفته‌ها و سایر معاملات مالی از ثبت در گزارش فصلی معاف هستند.
معاملات املاک و مستغلات: اگر شما دارای ملکی هستید و در طول دوره‌ی مورد نظر معامله‌ای مرتبط با آن انجام داده‌اید، باید اطلاعات مربوط به ملک، قیمت معامله، تاریخ و ساعت انجام معامله و سایر جزئیات مشابه را در گزارش خود ذکر کنید.
معاملات سهام و اوراق بهادار: اگر شما در بورس سهام فعالیت دارید یا سهامی را خرید یا فروخته‌اید، باید اطلاعات مربوط به نام شرکت، تعداد سهام، قیمت معامله، تاریخ و ساعت انجام معامله و سایر جزئیات مشابه را در گزارش خود درج کنید.
معاملات ارزی و تبادلات بین‌المللی: اگر شما در تبادلات ارزی و تجارت بین‌المللی فعالیت دارید، باید اطلاعات مربوط به نوع ارز، مبلغ معامله، تاریخ و ساعت انجام معامله و سایر جزئیات مشابه را در گزارش خود ذکر کنید.
به علاوه، هر گونه تغییرات در اطلاعات مالی و معاملات باید در گزارش شما به‌روزرسانی شود.
روش های ارسال معاملات فصلی
برای ارسال گزارش فصلی معاملات، می‌توانید از راه‌های زیر استفاده کنید:
آنلاین (Online):
به سامانه عملیات الکترونیک مالیاتی به آدرس [www.tax.gov.ir](http://ttms11.tax.gov.ir/t9/UserPanel.aspx) مراجعه کنید.
- در بخش سامانه‌های عملیات الکترونیکی مالیاتی، گزینه "صورت معاملات فصلی" را انتخاب کنید.
- اطلاعات مربوط به صورت حساب فصلی را وارد کنید و گزارش خود را ارسال کنید.
غیر آنلاین (Offline):
- از نرم‌افزار نسخه غیر برخط استفاده کنید. این نرم‌افزار در ورژن 4.0.4.3 منتشر شده است.
مهلت ارسال معاملات فصلی
مهلت ارسال گزارش فصلی تا ۴۵ روز یا همان یک ماه و نیم پس‌از پایان فصل می‌باشد.
مهلت ارسال معاملات فصلی یکی از تکالیف مودیان مالیاتی است که باید در پایان هر فصل شمسی، گزارش خرید و فروش خود را به سازمان امور مالیاتی کشور ارسال کنند. طبق قانون، حداکثر مهلت زمانی که برای ارسال گزارش معاملات فصلی در نظر گرفته شده، 45 روز یا همان یک ماه و نیم پس‌از پایان فصل می‌باشد. به عنوان مثال، آخرین مهلت ارسال معاملات فصلی برای پاییز 1402 تا 30 بهمن ماه سال 1402 است.
جرایم عدم ارسال گزارش معاملات فصلی :
عدم ارسال گزارش معاملات فصلی می‌تواند جرایم مالی و قانونی برای شما داشته باشد. بر اساس قانون مالیات های مستقیم، شما باید تا ۴۵ روز پس از پایان هر فصل، فهرست معاملات خود را از طریق سامانه معاملات فصلی سازمان امور مالیاتی کشور ثبت و ارسال کنید. در غیر این صورت، مشمول جریمه‌ای به میزان ۱ درصد مبلغ معاملاتی که فهرست آنها ارسال نشده است، خواهید شد. همچنین، اگر در صورت حساب‌های خود یا گزارش ارسالی، اطلاعات نادرست یا ناقصی ثبت کنید، مانند عدم درج شماره اقتصادی خود یا طرف معامله یا استفاده از شماره اقتصادی دیگران، مشمول جریمه‌ای به میزان ۲ درصد مبلغ مورد معامله خواهید شد. بنابراین، توصیه می‌کنم که به موقع و با دقت گزارش معاملات فصلی خود را ارسال کنید و از انجام هرگونه خلف خودداری کنید.