بیمه پیمانکاری
بیمه پیمانکاری مبلغی است که طبق قانون سازمان تأمین اجتماعی باید توسط کارفرما یا پیمانکار برای بیمه کردن نیروهای مشغول به کار در پروژه‌های مختلف پرداخت شود. بیمه پیمانکاری با توجه به نوع و شرایط قرارداد پیمانکاری، نرخ و روش محاسبه متفاوتی دارد. برای مثال، در قراردادهای عمرانی اجرایی، نرخ حق بیمه ۶.۶ درصد است که ۱.۶ درصد آن بر عهده پیمانکار و ۵ درصد بر عهده کارفرما است.
نحوه محاسبه ی حق بیمه قراردادهای پیمانکاری
حق بیمه قراردادهای پیمانکاری بر اساس ماده ۳۸ قانون تامین اجتماعی به صورت درصدی از مبلغ قرارداد تعیین می‌شود. این درصد بستگی به نوع و شرایط قرارداد پیمانکاری دارد. برای مثال، برای قراردادهای عمرانی اجرایی، حق بیمه ۶٫۶ درصد است که ۱٫۶ درصد آن بر عهده پیمانکار و ۵ درصد بر عهده کارفرما است . برای قراردادهای غیر عمرانی یا خدماتی، حق بیمه ۱۵ درصد است که ۳ درصد آن بر عهده پیمانکار و ۱۲ درصد بر عهده کارفرما است. برای قراردادهایی که تهیه مصالح بر عهده پیمانکار است، حق بیمه ۷ درصد است که ۱٫۴ درصد آن بر عهده پیمانکار و ۵٫۶ درصد بر عهده کارفرما است.
برای محاسبه حق بیمه قراردادهای پیمانکاری، باید ابتدا مبلغ قرارداد را با درصد مربوطه ضرب کرده و سپس از آن مبلغ حق بیمه را تفکیک کرده و به نسبت مشخص شده بین پیمانکار و کارفرما تقسیم کنیم. برای مثال، اگر قرارداد عمرانی اجرایی به مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان باشد، حق بیمه آن به صورت زیر محاسبه می‌شود:
حق بیمه = ۱۰۰ میلیون × ۶٫۶ درصد = ۶٫۶ میلیون تومان
حق بیمه پیمانکار = ۶٫۶ میلیون × ۱٫۶ درصد = ۱٫۰۵۶ میلیون تومان
حق بیمه کارفرما = ۶٫۶ میلیون × ۵ درصد = ۵٫۵۴۴ میلیون تومان
مهلت اعتراض به حق بیمه قراردادهای پیمانکاری
بر اساس قانون تامین اجتماعی، کارفرما و پیمانکار باید حق بیمه را بر اساس مبلغ و مدت قرارداد به سازمان تامین اجتماعی پرداخت کنند. اگر کارفرما با میزان حق بیمه تعیین شده از طرف سازمان مخالفت داشته باشد، می‌تواند ظرف ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ، اعتراض خود را به صورت کتبی به سازمان اعلام کند.
تضمین پرداخت حق بیمه پیمانکاری
تضمین پرداخت حق بیمه پیمانکاری یکی از مسائل مهم در قراردادهای پیمانکاری است. بر اساس قانون تامین اجتماعی، کارفرما باید در قرارداد با پیمانکار، آن را ملزم به بیمه نمودن کارگران شاغل و پرداخت حق بیمه آن‌ها نماید. جهت تضمین، کارفرما باید ۵ درصد بهای کل پیمان را تا ارائه مفاصا حساب تامین اجتماعی نزد خود نگه دارد. این درصد ممکن است بر اساس توافق طرفین کمتر یا بیشتر باشد. پیمانکار برای دریافت دستمزد کامل، باید ابتدا نیروهای شاغل خود را بیمه کند و سپس برای تسویه حساب اقدام نماید.
نحوه اجرای قرارداد و حق بیمه پیمانکاری
نحوه اجرای قرارداد و حق بیمه پیمانکاری بستگی به نوع قرارداد و شرایط آن دارد. به طور کلی، می‌توان قراردادهای پیمانکاری را به دو دسته تقسیم کرد:
- قراردادهای عمرانی: این دسته شامل قراردادهایی است که مربوط به انجام کارهای ساختمانی، مهندسی، مشاوره و طراحی می‌شود. در این قراردادها، حق بیمه بر اساس درصدی از مبلغ قرارداد محاسبه می‌شود. این درصد برای قراردادهای مشاوره‌ای ۱۴ درصد و برای قراردادهای اجرایی ۱۰ درصد است. همچنین ۶/۱ درصد به عنوان حق بیمه بیکاری نیز در نظر گرفته می‌شود. کارفرما باید ۵ درصد از مبلغ قرارداد را تا ارائه مفاصا حساب تامین اجتماعی نزد خود نگه دارد.
- قراردادهای غیر عمرانی: این دسته شامل قراردادهایی است که مربوط به انجام کارهای تولیدی، خدماتی، تجاری و غیره می‌شود. در این قراردادها، حق بیمه بر اساس مبلغ و مدت قرارداد و تعداد نیروهای شاغل محاسبه می‌شود.
درصد حق بیمه برای قراردادهای غیر عمرانی ۳۳/۵ درصد است. کارفرما باید ۱۰ درصد از مبلغ قرارداد را تا ارائه مفاصا حساب تامین اجتماعی نزد خود نگه دارد. بیمه پیمانکاری قراردادهای غیرعمرانی، بیمه‌ای است که برای قراردادهایی که از بودجه عمرانی دولت تامین نمی‌شوند و شرایط آن‌ها با شرایط عمومی پیمان متفاوت است، پرداخت می‌شود. این قراردادها می‌توانند شامل قراردادهای مکانیکی، دستمزدی، دستمزدی-مکانیکی، مشاوره و آموزش باشند. نرخ حق بیمه برای هر نوع قرارداد غیرعمرانی بر اساس مصوبات شورای عالی تامین اجتماعی تعیین می‌شود.
چه قراردادی عمرانی است؟
قرارداد عمرانی، یک نوع قرارداد است که برای انجام پروژه‌های مربوط به ساخت و نگهداری سازه‌های عمرانی مانند راه‌ها، پل‌ها، سد‌ها، ساختمان‌ها و غیره منعقد می‌شود. قرارداد عمرانی می‌تواند از نظر روش‌های اجرایی، نحوه پرداخت، تأمین منابع مالی و موضوع به گروه‌های مختلفی تقسیم شود. برای مثال، از نظر روش‌های اجرایی، قرارداد عمرانی می‌تواند تک عاملی، دو عاملی، سه عاملی، چهار عاملی، پیمانکاری مدیریت یا قرارداد یکپارچه باشد. از نظر نحوه پرداخت، قرارداد عمرانی می‌تواند مقطوع، فهرست بها، اضافه بر هزینه، بازپرداخت هزینه یا ترکیبی از این روش‌ها باشد. از نظر تأمین منابع مالی، قرارداد عمرانی می‌تواند از روش‌های غیر استقراضی مانند اعتبارات عمرانی، فروش اوراق مشارکت و سهام یا روش‌های استقراضی مانند اعتبار اسنادی، وام‌های بین‌المللی و داخلی استفاده کند. از نظر موضوع، قرارداد عمرانی می‌تواند شامل قراردادهای فنی و مهندسی، قراردادهای خدمات و مشاوره، قراردادهای ساخت یا خرید و فروش کالا و ماشین‌آلات، قراردادهای نمایندگی فروش و توزیع کالا و قراردادهای اعطای لیسانس و امتیاز باشد.
قوانین بیمه و مالیات قرار داد های پیمانکاری عمرانی خاص
قراردادهای پیمانکاری عمرانی خاص، قراردادهایی هستند که برای انجام پروژه‌های عمرانی با شرایط ویژه و خارج از قوانین عمومی پیمانکاری منعقد می‌شوند. این قراردادها ممکن است شامل قراردادهای بوت (ساخت، مالکیت و انتقال)، قراردادهای بوتو (ساخت، مالکیت، اداره و انتقال)، قراردادهای بوم (ساخت، مالکیت و نگهداری)، قراردادهای بومت (ساخت، مالکیت، نگهداری و انتقال) و قراردادهای بوتر (ساخت، مالکیت، اداره و تجدید) باشند.
قوانین بیمه و مالیات قراردادهای پیمانکاری عمرانی خاص، بستگی به نوع و محتوای قرارداد دارد. برای برخی از این قراردادها، ممکن است معافیت‌ها و تسهیلاتی در زمینه بیمه و مالیات در نظر گرفته شود. برای مثال، بر اساس ماده ۱۳۲ قانون مالیات‌های مستقیم، درآمدهای حاصل از اجرای قراردادهای بوت، بوتو، بوم، بومت و بوتر، از مالیات بر درآمد معاف می‌باشند. همچنین بر اساس ماده ۳۸ قانون تأمین اجتماعی، در مواردی که انجام کار به طور مقاطعه به اشخاص حقیقی یا حقوقی واگذار می‌شود، کارفرما باید در قرارداد مقاطعه‌کار را متعهد نماید کل حق بیمه را به ترتیب مقرر در قانون بپردازد.
صفر تا ۱۰۰مراحل انجام قرار داد های پیمانکاری در سازمان تامین اجتماعی
مراحل انجام قراردادهای پیمانکاری در سازمان تامین اجتماعی به شرح زیر است:
۱- عقد قرارداد بین کارفرما و پیمانکار با رعایت شرایط قانونی و مقررات سازمان.
۲- ارائه نسخه اصلی قرارداد به سازمان تامین اجتماعی توسط کارفرما یا پیمانکار.
۳- ارائه لیست نیروهای شاغل در قرارداد به سازمان تامین اجتماعی توسط پیمانکار.
۴- محاسبه حق بیمه بر اساس نوع و مبلغ قرارداد و تعداد نیروهای شاغل.
۵- پرداخت حق بیمه به سازمان تامین اجتماعی توسط پیمانکار یا کارفرما.
۶- ارائه مفاصا حساب به سازمان تامین اجتماعی توسط پیمانکار.
۷- تسویه حساب نهایی بین کارفرما و پیمانکار.
کسورات بیمه درقراردادهای پیمانکاری
کسورات بیمه در قراردادهای پیمانکاری عبارتند از:
-۳ درصد مالیات تکلیفی: این مالیات بر اساس ماده ۱۰۵ قانون مالیات‌های مستقیم از مبلغ قرارداد کسر می‌شود و به دولت پرداخت می‌شود.
- ۵ درصد سپرده حق بیمه: این سپرده بر اساس ماده ۳۸ قانون تامین اجتماعی از مبلغ قرارداد کسر می‌شود و به سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌شود. این سپرده به منظور تضمین بیمه کردن نیروهای شاغل در قرارداد است و پس از ارائه مفاصا حساب توسط پیمانکار به او عودت داده می‌شود.
- ۱۰ درصد سپرده حسن انجام کار: این سپرده نیز از مبلغ قرارداد کسر می‌شود و به عنوان ضمانت انجام کار با کیفیت و در موعد مقرر به کارفرما پرداخت می‌شود. این سپرده نیز پس از پایان کار و ارائه مفاصا حساب توسط پیمانکار به او عودت داده می‌شود.